واژینیسموس یکی از مشکلات شایع جنسی است که بسیاری از زنان در طول زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. این اختلال به نوعی انقباض غیرارادی عضلات واژن اشاره دارد که به علت آن، برقراری رابطه جنسی یا معاینه‌های پزشکی واژینال دشوار یا دردناک می‌شود. واژینیسموس می‌تواند بر کیفیت زندگی جنسی زنان تاثیر منفی بگذارد و باعث نگرانی‌ها و مشکلات عاطفی زیادی شود. در این مقاله به بررسی این اختلال، علل آن، علائم، و روش‌های درمانی پرداخته می‌شود (اگر به این موارد علاقه دارید، می توانید مقاله رابطه جنسی کوتاه مدت چرا به وجود آمد؟ را مطالعه کنید).
تعریف واژینیسموس
واژینیسموس به انقباضات غیرارادی عضلات اطراف واژن گفته می‌شود که می‌تواند از ورود آلت تناسلی، انگشت یا هر شیء دیگری به واژن جلوگیری کند. این انقباضات معمولا بدون اختیار فرد رخ می‌دهند و باعث درد یا احساس ترس در طول رابطه جنسی می‌شوند. واژینیسموس می‌تواند به صورت اولیه (که فرد از ابتدا چنین مشکلی داشته باشد) یا ثانویه (که در طی زندگی جنسی یک زن به وجود می‌آید) باشد.
علل واژینیسموس
علل انقباض غیر ارادی واژن پیچیده و متنوع هستند و معمولا ترکیبی از عوامل فیزیکی، روانی، فرهنگی و اجتماعی در ایجاد این اختلال نقش دارند. در ادامه به معرفی برخی از مهمترین علت های انقباض غیر ارادی واژن می پردازیم.
عوامل روانی و عاطفی
مشکلات روانی مانند اضطراب، استرس، ترس، یا تجربه‌های منفی جنسی می‌توانند به واژینیسموس منجر شوند. این ترس‌ها معمولاً به دلیل تجارب دردناک جنسی قبلی، سو استفاده جنسی یا نگرش‌های منفی نسبت به رابطه جنسی ایجاد می‌شوند. زنان ممکن است به طور ناخودآگاه به دلیل ترس از درد یا ترس از مقاربت جنسی، عضلات واژن خود را منقبض کنند.
اختلالات روانشناختی
اضطراب و افسردگی می‌توانند بر رابطه جنسی تاثیر بگذارند و زمینه‌ساز واژینیسموس شوند. برخی از زنان ممکن است از برقراری رابطه جنسی به دلیل احساسات منفی نسبت به بدن خود یا ترس از عدم توانایی در لذت بردن از رابطه جنسی، جلوگیری کنند.
عوامل جسمی و فیزیکی
اختلالات فیزیکی مانند عفونت‌های دستگاه تناسلی، التهاب‌ها، جراحی‌های پیشین در ناحیه تناسلی، یا مشکلات هورمونی می‌توانند باعث بروز واژینیسموس شوند. درد یا تحریک در واژن می‌تواند باعث شود که زنان به طور ناخودآگاه از رابطه جنسی اجتناب کنند و به تدریج انقباضات عضلانی غیرارادی ایجاد شوند.
تجارب منفی در کودکی یا بلوغ
تجربیات منفی از گذشته، به ویژه در دوران کودکی و بلوغ، می‌توانند تاثیرات عاطفی و روانی ماندگاری بر فرد بگذارند. آموزش‌های نادرست یا فرهنگی که بر اساس شرم و تابوهای جنسی ساخته شده‌اند نیز می‌توانند باعث ایجاد مشکلات جنسی مانند واژینیسموس شوند.
ترس از بارداری یا بیماری‌های مقاربتی
ترس از بارداری ناخواسته یا ابتلا به بیماری‌های مقاربتی می‌تواند به نوعی اضطراب و فشار روانی در زنان وارد کند و موجب انقباضات غیرارادی واژن شود.
علائم واژینیسموس
علائم واژینیسموس به طور عمده به صورت فیزیکی و روانی خود را نشان می‌دهند. در ادامه، به معرفی علائم مهم این اختلال می پردازیم.
درد در طول رابطه جنسی
یکی از علائم اصلی واژینیسموس، درد شدید در هنگام دخول است. این درد ممکن است به صورت ناخوشایند و حتی آزاردهنده باشد. زنان مبتلا به این مشکل ممکن است احساس کنند که عضلات واژن آن‌ها به طور غیرارادی منقبض می‌شود و مانع از دخول می‌شود.
دشواری در انجام معاینات پزشکی
زنان مبتلا به واژینیسموس ممکن است هنگام انجام معاینات پزشکی مانند پاپ اسمیر یا آزمایش‌های واژینال، درد و ناراحتی شدیدی احساس کنند. این مشکل می‌تواند باعث شود که مراجعه به پزشک یا انجام آزمایشات پزشکی را دشوار و حتی غیرممکن سازد.
ترس و اضطراب
ترس و اضطراب در رابطه جنسی می‌تواند به دلیل تجربه‌های دردناک قبلی یا ترس از تکرار این تجربیات ایجاد شود. این اضطراب می‌تواند بر تمایل به رابطه جنسی و لذت بردن از آن تاثیر منفی بگذارد.
اجتناب از رابطه جنسی
بسیاری از زنان مبتلا به واژینیسموس ممکن است از رابطه جنسی خودداری کنند تا از درد و ناراحتی جلوگیری کنند. این اجتناب می‌تواند به مرور زمان به مشکلات عاطفی و ارتباطی بین زوجین منجر شود.
| درمان واژینیسموس | |
| مشاوره روانشناختی | تمرینات واژینال |
| استفاده از دلیات | درمان های پزشکی مانند درمان های هورمونی |
درمان واژینیسموس
درمان واژینیسموس معمولا به صورت چندجانبه انجام می‌شود و شامل روش‌های روانشناختی، فیزیکی و پزشکی است. درمان این اختلال بستگی به علت‌ها و شرایط هر فرد دارد، اما روش‌های زیر می‌توانند در بهبود وضعیت کمک کنند:
- مشاوره روانشناختی یا درمان شناختی-رفتاری: یکی از موثرترین روش‌ها برای درمان واژینیسموس، مشاوره روانشناختی است. درمانگران می‌توانند به فرد کمک کنند تا ترس‌ها و نگرانی‌های خود را شناسایی کرده و به صورت تدریجی با آن‌ها روبرو شوند. درمان شناختی-رفتاری به زنان کمک می‌کند که نگرش‌های منفی و اضطراب‌های خود را در مورد رابطه جنسی تغییر دهند.
- تمرینات واژینال: تمرینات واژینال، که به نام تمرینات کف لگن یا تمرینات کیگل نیز شناخته می‌شوند، می‌توانند به تقویت عضلات واژن و کنترل انقباضات آن کمک کنند. در این تمرینات، فرد باید عضلات واژن خود را به آرامی منقبض و شل کند تا کنترل بیشتری بر روی عضلات واژن پیدا کند.
- استفاده از دلیات: در برخی موارد، پزشکان ممکن است استفاده از دلیات (ابزارهای پزشکی نرم و خاص) را توصیه کنند. این دلیات می‌توانند به تدریج به فرد کمک کنند تا به عضلات واژن خود آشنا شود و با کاهش ترس و درد، رابطه جنسی را راحت‌تر تجربه کند.
- درمان‌های پزشکی: اگر انقباض غیر ارادی واژن به دلیل عوامل فیزیکی مانند عفونت‌ها، التهاب‌ها یا اختلالات هورمونی ایجاد شده باشد، درمان‌های پزشکی مانند داروها یا درمان‌های هورمونی ممکن است کمک‌کننده باشند.
سخن پایانی
واژینیسموس یک اختلال جنسی پیچیده است که می‌تواند بر زندگی جنسی و عاطفی زنان تاثیر بگذارد. این مشکل ممکن است ناشی از علل روانی، فیزیکی یا ترکیبی از هر دو باشد. درمان انقباض غیر ارادی واژن نیازمند رویکردی چندجانبه است که شامل مشاوره روانشناختی، تمرینات فیزیکی، و در برخی موارد درمان‌های پزشکی می‌شود. برای بسیاری از زنان، درمان مؤثر می‌تواند منجر به بهبود کیفیت زندگی جنسی و برطرف شدن مشکل شود.