دیگران مداری یکی از ویژگی‌های روان‌شناختی است که به تمایل فرد برای توجه به نیازها، خواسته‌ها و احساسات دیگران به‌جای توجه به نیازهای خود اشاره دارد. این ویژگی به‌طور معمول با رفتارهای مهربانی، فداکاری و تمایل به راضی نگه‌داشتن دیگران همراه است. اگرچه داشتن نگرانی و توجه به دیگران ویژگی مثبت و انسانی است، اما در صورتی که به‌طور افراطی و بی‌چون و چرا اتفاق بیفتد، می‌تواند به مشکلات روان‌شناختی و اجتماعی منجر شود. در این مقاله به بررسی مفهوم دیگران مداری، علائم آن، تأثیرات روان‌شناختی و اجتماعی آن، و راه‌های مدیریت این ویژگی پرداخته می‌شود (اگر به این موارد علاقه دارید، می توانید مقاله پدیده های خودشناسی، راهی به سوی شناخت فردی را مطالعه کنید).
مفهوم دیگران مداری
دیگران مداری به نوعی از رفتار اشاره دارد که فرد تمام توجه و انرژی خود را معطوف به دیگران می‌کند و به نیازها و خواسته‌های خود کم‌تر توجه دارد. افراد دیگر مدار معمولاً در تلاشند تا از طریق کمک کردن به دیگران، جلب رضایت و تأیید آن‌ها را به‌دست آورند. این ویژگی ممکن است به‌طور ناخودآگاه در فرد ایجاد شود و او را به سمت فداکاری‌های بیش از حد و حتی قربانی شدن برای دیگران سوق دهد. در حالی که دیگران مداری ممکن است به‌طور موقت منجر به احساس رضایت و محبت شود، در بلندمدت می‌تواند به احساس استرس، اضطراب و حتی فرسودگی منجر شود. ویکی پدیا انگلیسی در مورد مفهوم دیگران مداری می گوید:
Attention seeking is often caused by threats to one’s self-concept and the need for social acceptance
توجه طلبی اغلب به دلیل خود پنداره ضعیف و نیاز به پذیرش اجتماعی ایجاد می شود.
ویژگی‌های افراد دیگر مدار
افراد دیگر مدار دارای ویژگی‌هایی هستند که در روابط اجتماعی و تعاملات روزمره خود قابل مشاهده است. برخی از این ویژگی‌ها عبارتند از:
- فداکاری بی‌پایان: افراد دیگر مدار اغلب در تلاشند تا به دیگران کمک کنند و آن‌ها را راضی نگه دارند، حتی اگر این کار به قیمت فداکاری از وقت، انرژی یا رفاه خود باشد. این فداکاری بی‌پایان ممکن است در روابط شخصی، شغلی و اجتماعی بروز پیدا کند.
- عدم توانایی در گفتن “نه” : یکی از ویژگی‌های بارز افراد دیگر مدار، ناتوانی در رد کردن درخواست‌های دیگران است. این افراد به دلیل ترس از ناراحت کردن دیگران یا عدم رضایت آن‌ها، به راحتی نمی‌توانند بگویند “نه” و از خود دفاع کنند. این ناتوانی می‌تواند به اضطراب و استرس زیاد در فرد منجر شود.
- نیاز به تأیید دیگران: افراد دیگر مدار معمولاً برای احساس ارزشمندی و اعتماد به نفس خود به تأیید و تمجید دیگران نیاز دارند. آن‌ها ممکن است در تلاش باشند تا همیشه رضایت دیگران را جلب کنند و از این طریق به‌دنبال احساس محبوبیت و پذیرش اجتماعی باشند.
- فراموشی نیازهای خود: دیگران مداری به این معنی است که فرد غالباً نیازهای خود را به تعویق می‌اندازد و به‌جای آن، تمام توجه خود را به تأمین نیازهای دیگران معطوف می‌کند. این رفتار در بلندمدت ممکن است منجر به نادیده گرفتن سلامت جسمانی و روانی فرد شود.
| ویژگی های دیگران مداری | |
| فداکاری بی پایان | عدم توانایی نه گفتن |
| فراموش کردن نیازهای خود | نیاز به تایید دیگران |
تاثیرات روان‌شناختی دیگران مداری
اگرچه دیگران مداری ممکن است به‌طور موقت باعث ایجاد احساس رضایت در فرد شود، اما در بلندمدت می‌تواند تأثیرات منفی بر سلامت روان داشته باشد. در ادامه به معرفی این اثرات می پردازیم.
افزایش استرس و اضطراب
افراد دیگر مدار ممکن است در تلاش برای راضی نگه داشتن دیگران دائماً احساس استرس و اضطراب داشته باشند. این افراد ممکن است دائماً نگران این باشند که آیا دیگران از آن‌ها راضی هستند یا نه و آیا به اندازه کافی به دیگران کمک کرده‌اند. این نگرانی‌های دائمی می‌تواند به اضطراب مزمن تبدیل شود.
افسردگی و احساس بی‌ارزشی
افرادی که تمام توجه و انرژی خود را به دیگران اختصاص می‌دهند، ممکن است در نهایت احساس کنند که خودشان نادیده گرفته شده‌اند یا بی‌ارزش هستند. آن‌ها ممکن است از این احساس رنج ببرند که هیچ‌کس به نیازهای آن‌ها توجه نمی‌کند و همیشه در حال فداکاری برای دیگران هستند.
فرسودگی عاطفی
یکی دیگر از تأثیرات منفی دیگران مداری، فرسودگی عاطفی است. این فرسودگی زمانی رخ می‌دهد که فرد تمام انرژی و توجه خود را به دیگران اختصاص می‌دهد و از خود مراقبت نمی‌کند. در نتیجه، این افراد ممکن است احساس خستگی شدید، بی‌انگیزگی و از دست دادن علاقه به زندگی پیدا کنند.
مشکلات در روابط شخصی
دیگران مداری می‌تواند منجر به مشکلاتی در روابط شخصی شود. فردی که همیشه در تلاش است تا دیگران را راضی نگه دارد، ممکن است خود را در موقعیت‌هایی قرار دهد که به نیازهای خود توجه نمی‌کند. این عدم توجه به نیازهای خود می‌تواند باعث ناامیدی و سرخوردگی در روابط شود.
تاثیرات اجتماعی دیگران مداری
دیگران مداری نه تنها تأثیرات روان‌شناختی دارد، بلکه می‌تواند بر روابط اجتماعی فرد نیز تأثیرگذار باشد. برخی از این تأثیرات عبارتند از:
- اتکا به نظر دیگران: فردی که دیگران مدار است، ممکن است در تصمیمات خود به‌شدت تحت تأثیر نظرات دیگران قرار گیرد. این می‌تواند منجر به از دست دادن استقلال فردی شود و فرد نتواند تصمیمات مستقل و درستی بگیرد.
- عدم برقراری مرزهای سالم: افراد دیگر مدار معمولاً در تعیین مرزهای شخصی خود مشکل دارند. آن‌ها ممکن است همیشه در تلاش باشند تا نیازهای دیگران را برآورده کنند، بدون اینکه به مرزهای خود احترام بگذارند. این رفتار می‌تواند منجر به سوءاستفاده از آن‌ها توسط دیگران شود.
- مشکلات در روابط کاری: در محیط کار، افراد دیگر مدار ممکن است همیشه به دیگران کمک کنند و خود را فدای نیازهای تیم یا همکاران کنند. این رفتار می‌تواند باعث شود که فرد نادیده گرفته شود و در نهایت از موفقیت‌های گروهی و فردی خود محروم شود.
سخن پایانی
دیگران مداری، اگرچه ممکن است در ابتدا به نظر برسد که ویژگی مثبتی است، اما در صورتی که به‌طور افراطی در فرد ظهور کند، می‌تواند به مشکلات روان‌شناختی و اجتماعی منجر شود. از آنجا که دیگران مداری می‌تواند باعث افزایش استرس، اضطراب، فرسودگی عاطفی و مشکلات در روابط شود، ضروری است که افراد بتوانند آن را به‌طور مناسب مدیریت کنند. با یادگیری گفتن “نه”، مراقبت از خود، تعیین مرزهای سالم و افزایش خودآگاهی، می‌توان این ویژگی را به‌طور مثبت در زندگی به‌کار گرفت و از تأثیرات منفی آن جلوگیری کرد.