بحران‌ها، شرایط اضطراری یا رویدادهای غیرمنتظره‌ای هستند که به‌طور معمول افراد را در موقعیت‌های دشوار قرار می‌دهند. این بحران‌ها می‌توانند شامل از دست دادن عزیزان، مشکلات اقتصادی، فجایع طبیعی، بیماری‌های جدی، یا حتی تغییرات اجتماعی بزرگ باشند. با این حال، واکنش‌های افراد به بحران‌ها اغلب متفاوت است. برخی ممکن است با آرامش بیشتری از بحران عبور کنند، در حالی که دیگران ممکن است با اضطراب، افسردگی یا حتی پرخاشگری مواجه شوند. این تفاوت‌ها به عواملی مانند ویژگی‌های فردی، تجربیات گذشته، محیط اجتماعی و فرهنگی، و شرایط روانی فرد بستگی دارند. در این مقاله، به بررسی دلایل واکنش های متفاوت به یک بحران ثابت خواهیم پرداخت (اگر به این موارد علاقه دارید، می توانید مقاله آیا شادکامی یک انتخاب است یا نتیجه شرایط؟ را مطالعه کنید).
تفاوت‌های شخصیتی و ویژگی‌های فردی
یکی از دلایل واکنش های متفاوت به یک بحران ثابت تفاوت های شخصیتی و ویژگی های فردی است. هر فرد دارای ویژگی‌های شخصیتی خاصی است که نحوه‌ی واکنش او به بحران‌ها را تعیین می‌کند. به طور مثال، افرادی که دارای شخصیت‌های مستعد به اضطراب هستند، ممکن است در مواجهه با بحران‌های غیرمنتظره، احساسات شدیدتر و منفی‌تری از خود نشان دهند. در مقابل، افرادی که ویژگی‌های شخصیتی مقاوم‌تر دارند، ممکن است بتوانند با استفاده از منابع درونی خود، بحران را با کارایی بیشتری مدیریت کنند.
| دلایل واکنش های متفاوت به یک بحران ثابت | |
| تفاوت های شخصیتی | تجربیات گذشته |
| میزان یادگیری از گذشته | حمایت اجتماعی |
شجاعت و تاب‌آوری
تاب‌آوری (Resilience) یکی از ویژگی‌های شخصیتی است که می‌تواند افراد را در برابر بحران‌ها مقاوم‌تر کند. افرادی که تاب‌آوری بالاتری دارند، معمولاً توانایی بیشتری برای انطباق با شرایط دشوار دارند و می‌توانند با نگاه مثبت به بحران‌ها مواجه شوند.
تمایل به کنترل
افرادی که تمایل دارند احساس کنترل بیشتری بر زندگی خود داشته باشند، ممکن است در مواجهه با بحران‌ها اضطراب کمتری احساس کنند، زیرا احساس می‌کنند که می‌توانند بر وضعیت تأثیر بگذارند. در حالی که افرادی که بیشتر به احساس بی‌قدرتی دچار هستند، ممکن است واکنش‌های منفی‌تری داشته باشند.
تجربیات گذشته و حافظه بلندمدت
یکی دیگر از دلایل واکنش های متفاوت به یک بحران ثابت تجربیات گذشته و حافظه بلند مدت است. تجربیات گذشته افراد در شکل‌گیری نحوه‌ی واکنش آن‌ها به بحران‌ها بسیار مهم است. اگر فردی در گذشته بحران‌های مشابهی را تجربه کرده باشد، ممکن است یادگیری‌هایی از آن بحران‌ها به دست آورده باشد که به او کمک کند بحران جدید را بهتر مدیریت کند. به‌ویژه اگر بحران قبلی به‌طور مثبت مدیریت شده باشد، این تجربیات می‌تواند اعتماد به نفس فرد را برای مقابله با بحران‌های آینده افزایش دهد. مجله Finish Red Cross در مورد واکنش های متفاوت به یک بحران ثابت می گوید:
fear, anger, anxiety, irritation, sadness and hopelessness are still normal feelings. Psychological first aid can still be helpful, but long-term stress reactions are a sign of needing professional help
ترس، خشم، اضطراب، عصبانیت، غم و ناامیدی احساسات عادی هستند. کمک های اولیه روانشناختی هم می تواند مفید باشد و به کنترل این احساسات کمک کند، اما واکنش های طولانی مدت استرس زا نشانه نیازمند دریافت خدمات تخصصی است.
یادگیری از تجربیات پیشین
افرادی که در گذشته در موقعیت‌های مشابه قرار گرفته‌اند، می‌توانند از استراتژی‌ها و روش‌هایی که در آن زمان مؤثر واقع شده‌اند استفاده کنند. در نتیجه، آن‌ها ممکن است کمتر دچار اضطراب یا آشفتگی شوند.
تجربیات منفی گذشته
افرادی که در گذشته بحران‌های شدید یا آسیب‌زای بیشتری را تجربه کرده‌اند، ممکن است به دلیل یادآوری آن تجربیات، دچار ترس یا اضطراب بیشتری در برابر بحران‌های جدید شوند. این افراد ممکن است واکنش‌های شدیدتری نشان دهند یا حتی به‌طور غیرارادی به رفتارهایی مانند انزوا یا افسردگی گرایش پیدا کنند.
حمایت اجتماعی و محیط اجتماعی
یکی از مهم‌ترین دلایل واکنش های متفاوت به یک بحران ثابت میزان و نوع حمایت اجتماعی است که فرد دریافت می‌کند. افراد در محیط‌های اجتماعی خود می‌توانند از حمایت‌های عاطفی، مالی یا فیزیکی اطرافیان خود بهره‌مند شوند. این حمایت‌ها می‌توانند تأثیر زیادی بر نحوه‌ی برخورد فرد با بحران‌ها داشته باشند.
حمایت اجتماعی قوی
افرادی که از خانواده، دوستان یا همکاران خود حمایت عاطفی و اجتماعی دریافت می‌کنند، به‌طور معمول قادرند بحران‌ها را با آرامش بیشتری پشت سر بگذارند. این حمایت‌ها می‌تواند احساس تعلق، امنیت و امید را در فرد ایجاد کند. کمبود حمایت اجتماعی در مقابل، افرادی که از حمایت‌های اجتماعی ضعیف برخوردارند یا در شرایط اجتماعی انزوای بیشتری قرار دارند، ممکن است با بحران‌ها به‌شکل منفی‌تری روبه‌رو شوند. این افراد ممکن است احساس تنهایی و درماندگی کنند و نتوانند به‌خوبی از منابع خود برای مدیریت بحران استفاده کنند.
فرهنگ و مذهب
فرهنگ و مذهب تأثیر زیادی در واکنش افراد به بحران‌ها دارند. فرهنگ‌های مختلف شیوه‌های متفاوتی برای مواجهه با بحران‌ها دارند و ممکن است انتظار داشته باشند که افراد در شرایط بحرانی به شیوه‌ای خاص رفتار کنند.
آداب و رسوم فرهنگی
یکی از مواردی که در رابطه با دلایل واکنش های متفاوت به یک بحران ثابت باید به آن اشاره کنیم آداب و رسوم فرهنگی است. در برخی فرهنگ‌ها، افراد تشویق می‌شوند که احساسات خود را سرکوب کرده و بحران‌ها را به‌طور فردی حل کنند. در حالی که در فرهنگ‌های دیگر، افراد بیشتر تمایل دارند که به کمک گروه‌های اجتماعی و شبکه‌های حمایتی خود بحران‌ها را مدیریت کنند.
مذهب و معنویت
باورهای مذهبی می‌توانند به افراد کمک کنند تا در زمان بحران احساس امید و تسلی کنند. افرادی که به مذهب یا معنویت پایبند هستند، ممکن است در زمان بحران به نیایش، دعا یا سایر فعالیت‌های مذهبی روی آورند تا آرامش پیدا کنند و با چالش‌ها روبه‌رو شوند.
سخن پایانی
دلایل واکنش های متفاوت به یک بحران ثابت به عوامل متعدد و متنوعی بستگی دارد. شخصیت فرد، تجربیات گذشته، حمایت اجتماعی، فرهنگ و مذهب، و وضعیت روانی هر یک از عوامل کلیدی هستند که تعیین‌کننده‌ی نحوه‌ی برخورد افراد با بحران‌ها می‌باشند. شناخت این عوامل و پذیرش تفاوت‌ها در واکنش‌های انسانی می‌تواند به افراد کمک کند تا در زمان بحران‌ها احساس همدلی و پشتیبانی بیشتری از دیگران داشته باشند و از منابع خود برای عبور موفقیت‌آمیز از بحران بهره‌برداری کنند.