والدگری مثبت به شیوه‌ای از تربیت و مراقبت از کودکان اطلاق می‌شود که بر پایه احترام، محبت و درک متقابل استوار است. این نوع والدگری با تأکید بر روابط مثبت میان والدین و کودکان، به ایجاد محیطی سالم و پر از حمایت برای رشد شخصیت و مهارت‌های اجتماعی کودک کمک می‌کند. والدگری مثبت، برخلاف روش‌های سختگیرانه یا سهل‌انگاری، به والدین یاد می‌دهد که چگونه با روش‌های محبت‌آمیز، حمایتگر و سازنده به رشد کودک خود کمک کنند (اگر به این موارد علاقه دارید، می توانید مقاله چرا افزایش اعتماد به نفس کودک مهم است؟ را مطالعه کنید).
مبانی والدگری مثبت
والدگری مثبت بر اصولی مانند احترام متقابل، ارتباط باز و استفاده از تکنیک‌های انضباطی غیرتنبیهی تأکید دارد. هدف اصلی این نوع والدگری این است که کودک احساس امنیت و ارزشمندی کند، تا بتواند مهارت‌های اجتماعی، احساسی و شناختی خود را به خوبی توسعه دهد. در این فرآیند، والدین به جای تمرکز بر مجازات و تنبیه، سعی دارند رفتارهای مثبت کودک را تقویت کرده و مهارت‌های حل مسئله و خودتنظیمی را به او آموزش دهند. مجله california در مورد والدگری مثبت می گوید:
Positive parenting is about showing children love, warmth and kindness
فرزندپروری مثبت در مورد نشان دادن عشق، گرمی و مهربانی به کودکان است
ویژگی‌های والدگری مثبت
در والدگری مثبت، والدین به نیازها و احساسات کودک احترام می‌گذارند و از قضاوت یا تحقیر کودک خودداری می‌کنند. آن‌ها به کودک فرصت می‌دهند تا نظر خود را بیان کند و به احساساتش توجه می‌کنند. موارد دیگر به شرح زیر هستند:
- تقویت رفتارهای مثبت: والدین در این روش بیشتر بر تقویت رفتارهای مثبت کودک تمرکز می‌کنند تا از رفتارهای منفی جلوگیری کنند. به جای تنبیه، آن‌ها از تشویق، پاداش و ایجاد انگیزه برای انجام کارهای خوب استفاده می‌کنند.
- ارتباط باز و موثر: در والدگری مثبت، ارتباط مؤثر میان والدین و کودک پایه‌گذاری می‌شود. والدین به کودک خود آموزش می‌دهند که چگونه احساسات و نیازهای خود را به درستی بیان کند و از طرف دیگر، به دقت به گفته‌های کودک گوش می‌دهند.
- حمایت از استقلال کودک: والدین در این روش به کودک کمک می‌کنند تا حس استقلال و خودکفایی پیدا کند. آن‌ها کودک را تشویق می‌کنند تا تصمیمات خود را بگیرد و مسئولیت‌های خود را بپذیرد.
- ایجاد انضباط مثبت: انضباط در والدگری مثبت به معنای راهنمایی و آموزش است، نه مجازات. والدین به جای تنبیه، قوانین و انتظارات واضحی برای رفتارهای کودک تعیین می‌کنند و در صورت تخلف، با استفاده از پیامدهای منطقی و قابل پیش‌بینی واکنش نشان می‌دهند.
تاثیرات والدگری مثبت بر رشد کودک
والدگری مثبت می‌تواند تأثیرات عمیق و پایداری بر رشد روانی، اجتماعی و جسمانی کودک داشته باشد. این نوع والدگری به کودک احساس امنیت و محبت می‌دهد و موجب تقویت عزت نفس، اعتماد به نفس و توانایی‌های اجتماعی او می‌شود.
رشد عاطفی و اجتماعی
کودکانی که تحت والدگری مثبت قرار دارند، احساسات خود را بهتر شناسایی و مدیریت می‌کنند. آن‌ها قادرند روابط مثبت با همسالان خود برقرار کنند و مهارت‌های همدلی و همیاری را یاد بگیرند.
کاهش مشکلات رفتاری
وقتی که کودک احساس حمایت و محبت می‌کند، کمتر به رفتارهای پرخاشگرانه یا مخرب می‌پردازد. والدین در این روش با تقویت رفتارهای مثبت و پاسخ به نیازهای عاطفی کودک، به کاهش مشکلات رفتاری کمک می‌کنند.
افزایش خودتنظیمی
والدگری مثبت به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های خودتنظیمی را بیاموزند. این مهارت‌ها شامل توانایی کنترل احساسات، حل مسئله و انجام فعالیت‌ها به‌طور مستقل است.
تقویت عزت نفس
والدین در این روش به کودک احترام می‌گذارند و او را تشویق به انجام کارهای درست می‌کنند. این رفتار موجب تقویت عزت نفس کودک می‌شود و او را به فردی مسئولیت‌پذیر و خودمحور تبدیل می‌کند.
چگونه والدگری مثبت را در زندگی روزمره پیاده‌سازی کنیم؟
پیاده‌سازی والدگری مثبت به تلاش و آگاهی نیاز دارد. والدین باید با صبر و حوصله از روش‌های مختلف استفاده کنند تا به کودک خود کمک کنند در فضایی سالم و مثبت رشد کند. در اینجا چند راهکار برای پیاده‌سازی این شیوه وجود دارد:
- گوش دادن فعال: والدین باید به طور فعال به کودک خود گوش دهند و احساسات او را تأیید کنند. این کار موجب می‌شود که کودک احساس کند که برای والدین خود ارزشمند است.
- مدیریت احساسات خود: والدین باید یاد بگیرند که احساسات خود را کنترل کنند و در مواجهه با رفتارهای چالش‌برانگیز کودک، واکنش‌های آرام و منطقی نشان دهند.
- تشویق و تقویت رفتارهای مثبت: هنگامی که کودک رفتارهای خوب از خود نشان می‌دهد، والدین باید او را تشویق کنند. این کار به تقویت رفتارهای مثبت و تقویت اعتماد به نفس کودک کمک می‌کند.
- یادگیری مهارت‌های حل مسئله: والدین می‌توانند با آموزش مهارت‌های حل مسئله به کودک، او را قادر سازند که مشکلات را به شیوه‌ای سازنده و مثبت حل کند.
سخن پایانی
والدگری مثبت نه تنها به بهبود روابط والد و کودک کمک می‌کند، بلکه تأثیرات زیادی بر رشد روانی و اجتماعی کودک دارد. این نوع تربیت بر اساس اصول احترام، محبت و انضباط مثبت استوار است و به کودکان کمک می‌کند تا به فردی مسئولیت‌پذیر، با اعتماد به نفس و توانمند تبدیل شوند. والدین با استفاده از تکنیک‌های مختلف این شیوه می‌توانند فضایی امن و حمایتی برای کودکان خود فراهم کنند تا آن‌ها در مسیر رشد و پیشرفت قرار گیرند.