شخصیت انسان به‌عنوان مجموعه‌ای از ویژگی‌ها، احساسات و افکار است که در طول زندگی شکل می‌گیرد و بر روابط اجتماعی، تصمیم‌گیری‌ها و واکنش‌های فردی تاثیر می‌گذارد. یکی از انواع شخصیتی که می‌تواند بر روابط فردی و اجتماعی تاثیرات منفی بگذارد، شخصیت سرکوب شده است. این نوع شخصیت به‌ویژه در افرادی که تمایل دارند احساسات و نیازهای خود را به‌دلیل ترس از قضاوت یا عدم پذیرش، سرکوب کنند، دیده می‌شود. در این مقاله به بررسی شخصیت سرکوب شده، علل و عوامل شکل‌گیری آن، پیامدهای آن بر زندگی فردی و اجتماعی و راه‌های مقابله با این نوع شخصیت خواهیم پرداخت.
تعریف شخصیت سرکوب شده
شخصیت سرکوب شده به‌طور کلی به حالتی اطلاق می‌شود که فرد در آن تمایل دارد احساسات، خواسته‌ها و نیازهای خود را به دلایل مختلف از جمله ترس از قضاوت دیگران، عدم پذیرش یا حتی برای حفظ روابط اجتماعی، نادیده بگیرد و یا سرکوب کند. این افراد ممکن است از ابراز احساسات خود اجتناب کنند یا حتی به‌طور ناخودآگاه این احساسات را در خود دفن کنند.
سرکوب کردن احساسات می‌تواند به‌طور موقت موجب کاهش فشار روانی شود، اما در طولانی‌مدت به ایجاد مشکلات روانی و اجتماعی منجر خواهد شد. شخصیت سرکوب شده در واقع منعطف‌ترین و پیچیده‌ترین نوع شخصیت است که در آن فرد تلاش می‌کند تا نیازهای درونی خود را به‌گونه‌ای که جامعه انتظار دارد، پنهان کند.
علل و عوامل شکل‌گیری شخصیت سرکوب شده
شخصیت سرکوب شده معمولا به‌دلیل مجموعه‌ای از عوامل اجتماعی، خانوادگی و روانی در طول زمان شکل می‌گیرد. در اینجا به برخی از مهم‌ترین علل و عواملی که منجر به شکل‌گیری شخصیت سرکوب شده می‌شوند، پرداخته‌ایم.
نقش خانواده در شکل‌گیری شخصیت سرکوب شده
یکی از اصلی‌ترین عواملی که می‌تواند باعث ایجاد شخصیت سرکوب شده در فرد شود، محیط خانواده و نوع تربیت آن‌هاست. کودکانی که در خانواده‌های بسیار کنترل‌گرا یا انتقادگر بزرگ می‌شوند، ممکن است یاد بگیرند که برای جلب رضایت والدین و دیگر افراد بزرگسال در زندگی خود، احساسات و خواسته‌هایشان را سرکوب کنند. همچنین، در برخی خانواده‌ها ممکن است از کودک خواسته شود تا احساسات خود را نادیده بگیرد یا آن‌ها را پنهان کند.
ترس از قضاوت اجتماعی
افرادی که در جامعه‌های بسیار محافظه‌کار یا نقدگر قرار دارند، ممکن است یاد بگیرند که ابراز احساسات خود را غیرمناسب بدانند. شخصیت سرکوب شده ممکن است نتیجه ترس از قضاوت و فشارهای اجتماعی باشد که فرد از آن‌ها برای پنهان نگه‌داشتن احساسات و نیازهای خود استفاده می‌کند. در این شرایط، فرد به‌طور ناخودآگاه تلاش می‌کند تا خود را با انتظارات جامعه تطبیق دهد، حتی اگر این تطبیق به هزینه سرکوب احساسات و خواسته‌های خود باشد.
تجربه‌های منفی در گذشته
تجربه‌های منفی و آسیب‌های روحی در دوران کودکی یا نوجوانی، مانند خشونت، سوءاستفاده یا فقدان حمایت‌های عاطفی، می‌توانند به شکل‌گیری شخصیت سرکوب شده کمک کنند. این افراد ممکن است از ابراز احساسات خود ترس داشته باشند و ترجیح دهند که احساساتشان را پنهان کنند تا از جلب توجه منفی جلوگیری کنند (اگر به این موارد علاقه دارید، می توانید مقاله دگرگونی خود را مطالعه کنید).
مردم‌داری و میل به راضی نگه‌داشتن دیگران
افرادی که تمایل دارند همیشه دیگران را راضی نگه دارند و از منافع خود چشم‌پوشی کنند، ممکن است به‌طور ناخودآگاه احساسات و نیازهای خود را سرکوب کنند. این رفتار ممکن است از ترس رد شدن، عدم پذیرش یا احساس گناه ناشی شود (اگر به این موارد علاقه دارید، می توانید مقاله خودآگاهی اخلاقی را مطالعه کنید). مجله NIH در این باره می گوید:
Repression has been defined as the tendency to inhibit—consciously or unconsciously—the experience and expression of negative emotions or unpleasant cognitions in order to prevent one’s positive self-image from being threatened
سرکوب به عنوان تمایل به بازداری – آگاهانه یا ناخودآگاه – از تجربه و ابراز احساسات منفی یا شناخت های ناخوشایند به منظور جلوگیری از تهدید تصور مثبت از خود تعریف شده است.
پیامدهای شخصیت سرکوب شده
شخصیت سرکوب شده نه‌تنها بر خود فرد تاثیر می‌گذارد، بلکه ممکن است بر روابط اجتماعی و خانوادگی او نیز اثرات منفی بگذارد. برخی از مهم‌ترین پیامدهای شخصیت سرکوب شده به شرح زیر هستند.
- اضطراب و استرس یکی از مهم‌ترین پیامدهای سرکوب احساسات، بروز اضطراب و استرس است. وقتی فرد احساسات و خواسته‌های خود را سرکوب می‌کند، این احساسات به‌طور ناخودآگاه در ذهن او جمع می‌شوند و به تدریج به یک فشار روانی تبدیل می‌شوند که می‌تواند منجر به اضطراب و استرس شود.
- افسردگی سرکوب مداوم احساسات می‌تواند به ایجاد افسردگی منجر شود. فردی که تمایل دارد احساسات خود را پنهان کند یا آن‌ها را نادیده بگیرد، ممکن است دچار احساس غم، یأس و افسردگی شود. این وضعیت می‌تواند به‌طور عمیق بر کیفیت زندگی فرد تاثیر بگذارد و در نهایت به یک بحران روانی تبدیل شود.
- مشکلات در روابط اجتماعی افرادی که شخصیت سرکوب شده دارند، ممکن است در روابط اجتماعی خود دچار مشکل شوند. این افراد اغلب نمی‌توانند نیازهای خود را به‌طور شفاف و صریح بیان کنند و این ممکن است به سوءتفاهم‌ها و ناکامی در برقراری ارتباطات سالم منجر شود.
- کمبود خودآگاه افرادی که احساسات و خواسته‌های خود را سرکوب می‌کنند، ممکن است به کمبود خودآگاهی دچار شوند. این افراد ممکن است حتی نتوانند به‌درستی درک کنند که چه چیزی می‌خواهند یا چه احساسی دارند. این کمبود خودآگاهی می‌تواند باعث ایجاد سردرگمی در زندگی شخصی و اجتماعی آن‌ها شود.
- رفتارهای ناسالم سرکوب احساسات می‌تواند به رفتارهای ناسالمی چون پرخوری، اعتیاد به مواد مخدر، مصرف الکل یا رفتارهای پرخطر دیگر منجر شود. این رفتارها معمولا به‌عنوان راه‌هایی برای فرار از احساسات سرکوب شده استفاده می‌شوند.
| پیامدهای شخصیت سرکوب شده | |
| اضطراب | افسردگی |
| مشکل در روابط اجتماعی | کاهش عزت نفس |
| کمبود خودآگاه | رفتارهای ناسالم |
راه‌های مقابله با شخصیت سرکوب شده
برای مقابله با شخصیت سرکوب شده و کمک به فرد در آزادسازی احساسات و نیازهای خود، راه‌های مختلفی وجود دارد. در اینجا به برخی از روش‌های مقابله پرداخته‌ایم که می‌توانند به فرد در بهبود وضعیت خود کمک کنند.
آگاهی از احساسات
اولین قدم برای درمان شخصیت سرکوب شده، افزایش خودآگاهی و شناسایی احساسات است. افراد باید یاد بگیرند که احساسات خود را شناسایی کرده و آن‌ها را به‌طور صادقانه بیان کنند. این کار می‌تواند به فرد کمک کند تا احساسات خود را بهتر مدیریت کرده و از سرکوب آن‌ها جلوگیری کند.
درمان روانشناختی
مشاوره روانشناختی یا درمان‌های شناختی-رفتاری می‌توانند به افراد کمک کنند تا الگوهای رفتاری و فکری خود را شناسایی کرده و به‌طور مؤثرتری با احساسات سرکوب شده خود برخورد کنند. این درمان‌ها به فرد کمک می‌کنند تا به خود با دیدگاهی جدید نگاه کند و به تدریج احساسات و نیازهای خود را آزاد سازد.
آموزش ابراز احساسات
آموزش نحوه ابراز احساسات به‌طور موثر و سالم می‌تواند در درمان شخصیت سرکوب شده موثر باشد. افراد باید یاد بگیرند که چگونه بدون ترس از قضاوت، احساسات خود را با دیگران به اشتراک بگذارند.
تقویت اعتماد به نفس
اعتماد به نفس یکی دیگر از عواملی است که می‌تواند به افراد در مقابله با سرکوب احساسات کمک کند. تقویت اعتماد به نفس و یادگیری این که ارزش‌های فردی خود را به‌طور مؤثر بیان کنند، می‌تواند به‌طور چشمگیری کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشد.
سخن پایانی
شخصیت سرکوب شده به‌عنوان یک ویژگی روانی-اجتماعی می‌تواند تاثیرات منفی زیادی بر زندگی فرد و روابط اجتماعی او داشته باشد. این افراد به‌طور ناخودآگاه احساسات و خواسته‌های خود را سرکوب کرده و به این ترتیب با مشکلاتی نظیر اضطراب، افسردگی، مشکلات در روابط اجتماعی و کمبود خودآگاهی مواجه می‌شوند. اما با آگاهی از احساسات، مشاوره روانشناختی و تقویت اعتماد به نفس، می‌توانند به‌طور مؤثری بر این مشکلات فائق آیند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند. اگر شما یا کسی که می‌شناسید دچار این نوع شخصیت هستید، بهتر است با یک روانشناس مشورت کنید تا راه‌حل‌های مناسبی برای درمان و بهبود شرایط خود پیدا کنید.